Czy komornik ma prawo naliczyć podatek VAT ?

Czy komornik ma prawo naliczyć podatek VAT określając wysokość kosztów postępowania egzekucyjnego ?

Postępowanie egzekucyjne wiąże się nie tylko z zajęciem kont bankowych czy też innych składników naszego majątku, ale również z wysokimi kosztami egzekucyjnymi które mogą znacząco powiększyć nasze zobowiązania.

Do kosztów postępowania egzekucyjnego zaliczamy m.in.: koszty klauzuli wykonalności, opłatę egzekucyjną, wydatki gotówkowe, koszty doręczania korespondencji. Często w postanowieniu od komornika możemy znaleźć również rubrykę „podatek VAT”, i tutaj rodzi się kluczowe pytanie: czy komornik sądowy określając wysokość kosztów postępowania egzekucyjnego uprawniony jest do powiększenia opłaty egzekucyjnej, ustalanej na podstawie Ustawy z dnia 29.08.1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji o kwotę podatku VAT?

Sąd Najwyższy w dniu 7.07.2016 r. podjął uchwałę, w której odpowiedział na pytanie, czy komornik sądowy może doliczać taki podatek do kosztów egzekucyjnych. (sygnatura akr: III CZP 34/16).
Podatek od towarów i usług uregulowany został w prawie polskim kompleksowo w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Według ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą. Działalność gospodarcza obejmuje w tym wypadku wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody - w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z ustawą o podatku VAT podstawą opodatkowania jest wszystko to, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze, mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę podatku. Podstawa opodatkowania obejmuje podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku (rozumianego jako podatek od towarów i usług), a także koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy. W konsekwencji, jeśli podatek naliczany byłby od usług świadczonych przez komorników sądowych, jako podatników podatku od towarów i usług, za podstawę opodatkowania uznać należałoby wszelkie kwoty (wynagrodzenie) otrzymane w zamian za świadczone usługi, przede wszystkim więc opłaty egzekucyjne,

Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji wyznacza ściśle granice maksymalnej i minimalnej wysokości opłaty, należy ją traktować jako zapłatę brutto. (nie obejmująca podatek VAT). Pogląd taki był prezentowany przez Sąd Najwyższy także we wcześniejszym w orzecznictwie (w oparciu o wówczas obowiązujące przepisy) m.in. w uchwale z dnia 10 lutego 1995 r., III CZP 4/95, w której Sąd Najwyższy uznał że do wynagrodzenia i wydatków jednego adwokata, zaliczanych do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata nie dolicza się podatku VAT. Podobne stanowisko Sąd Najwyższy zajął w uzasadnieniu uchwały z dnia 25 stycznia 2007 r., III CZP 95/06, w której stwierdził, że unormowanie wynagrodzenia adwokackiego jest wyłączne i wyczerpujące, także w odniesieniu do opodatkowania usług adwokackich podatkiem od towarów i usług, do czego nawiązał w uchwale z dnia 26 czerwca 2014 r. (III CZP 27/14, ), w której negatywnie ocenił możliwość doliczenia podatku od towarów i usług do wynagrodzenia notariusza wyznaczonego do dokonania czynności notarialnej na podstawie art. 6 § 4 zdanie drugie w związku z art. 6 § 3 ustawy z dnia 14 lutego 1991r. - Prawo o notariacie.

Przyjąć więc należy, że komornik sądowy nie może powiększyć należnej mu opłaty stosunkowej o kwotę podatku, ponieważ konstrukcja tej należności wskazuje na nadany jej charakter świadczenia brutto. Oceny tej nie zmienia również analiza innych ustaw, jako argument na rzecz poglądu o ukształtowaniu opłat egzekucyjnych jako wartości netto. Powołane przepisy nie określają sposobu obliczenia opłat, nie zawierają też odniesienia do kwestii podatkowych. Wyjaśniają jedynie przeznaczenie opłat egzekucyjnych oraz określają jak należy obliczyć dochód komornika stanowiący podstawę rozliczeń pomiędzy nim a jego zastępcą. W związku z powyższym, Sąd Najwyższy podjął uchwałę o następującej treści: „Komornik sądowy, określając wysokość kosztów postępowania egzekucyjnego, nie może podwyższyć opłaty egzekucyjnej, ustalonej na podstawie art. 49 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o komornikach sądowych i egzekucji (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 790 ze zm.), o stawkę podatku od towarów i usług.”

W podobnym brzemieniu została wydana uchwała Sądu Najwyższego w dniu 27 lipca 2017r. (sygnatura akt: III CZP 97/17), w której sąd twierdził, iż nie ma podstaw do doliczania do daniny publicznej kolejnej daniny jaką jest podatek. Sąd Najwyższy przypomniał, że zgodnie z art. 84 Konstytucji każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Podatek od towarów i usług jest oczywiście określony w ustawie, ale nie w taki sposób, który by pozwalał na doliczane go do opłat egzekucyjnych. Takiego przepisu, który by na to pozwalał nie ma. Opłata egzekucyjna tylko z punktu widzenia komornika to wynagrodzenie za świadczone usługi, ale dla dłużnika to opłata o charakterze daniny, opłaty publicznoprawnej zbliżonej do opłat sądowych, którą dłużnik ponosi za prowadzenie egzekucji. Ta należność publicznoprawna jest określona w ustawie o komornikach i egzekucji bardzo ściśle.

W przypadku, gdy już otrzymamy postanowienie od komornika w sprawie kosztów postępowania egzekucyjnego i koszty te nie będą prawidłowo wyliczone, warto złożyć  skargę na czynności komornicze. Skargę wraz z odpisem wnosi się w terminie tygodniowym do komornika. Termin na wniesienie skargi należy liczyć od dnia dokonania czynności, gdy strona lub osoba, której prawo zostało przez czynność komornika naruszone, bądź zagrożone, była przy czynności obecna lub była o jej terminie zawiadomiona. W pozostałych przypadkach skargę wnosi się w terminie tygodniowym licząc od dnia zawiadomienia o dokonaniu czynności strony lub osoby, której prawo zostało przez czynność komornika naruszone bądź zagrożone, a w braku takiego zawiadomienia od dnia, powzięcia wiadomości przez skarżącego o dokonanej czynności.

Sąd rozpoznaje skargę w terminie tygodniowym od dnia jej wpływu do sądu. Przy czym termin tygodniowy na rozpoznanie skargi przez sąd należy liczyć od dnia przekazania skargi przez komornika wraz z aktami sprawy. Rozpoznanie skargi następuje na posiedzeniu niejawnym, chyba że zachodzi potrzeba wyznaczenia rozprawy albo wysłuchania stron lub innych osób. Sąd stwierdziwszy braki formalne, które można uzupełnić wzywa do ich uzupełnienia. W przypadku, gdy w terminie nie uzupełniono braków skargi, jak też w przypadku, gdy skargę wniesiono po terminie sąd odrzuca skargę chyba że uzna, iż istnieją podstawy do wydania komornikowi zarządzenia, zmierzającego do zapewnienia należytego wykonania egzekucji lub usunięcia spostrzeżonych uchybień. Należy pamiętać, że wniesienie skargi nie wstrzymuje czynności egzekucyjnych, chyba że sąd zawiesi postępowanie lub wstrzyma dokonanie czynności.

Sąd nie jest związany granicami skargi, a działania lub zaniechania komornika ocenia pod względem zgodności z przepisami regulującymi przebieg postępowania egzekucyjnego. Sąd po rozpoznaniu skargi, niezależnie od rodzaju rozstrzygnięcia, wydaje postanowienie, uwzględniające w przypadku zasadności skargi lub oddalające skargę, jeżeli jest bezzasadna. Sąd uwzględniając skargę może zmienić lub uchylić zaskarżoną czynność, albo nakazać komornikowi dokonanie zaniechanej czynności, jak też dokonanie innej czynności w miejsce czynności uchylonej. Sąd może również wydać postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego.

Źródła: Uchwała SN z dnia 7.07.2016 r. sygn. akt. III CZP 34/16 , Uchwała SN z dnia 27.07.2017 r. sygn. akt III CZP 97/17

 

Joanna Regent-Cendrowska
Radca Prawny
W razie pytań do artykułu: + 48 669-134-666

 

 

Joanna Regent-Cendrowska, mecenas z Legionowa prowadzi sprawy o podział majątku wspólnego po rozwodzie małżonków. Kancelaria Radcy Prawnego Joanna Regent-Cendrowska z siedzibą w Legionowie została wyróżniona za działanie na rzecz mieszkańców powiatu Legionowskiego. Postępowanie egzekucyjne wiąże się z wydatkami, między innymi kosztami egzekucyjnymi, które mogą znacząco zwiększyć zadłużenie. Inne koszty to m.in. koszty klauzuli wykonalności, opłata egzekucyjna, wydatki gotówkowe, koszty doręczania korespondencji. Warto wiedzieć, czy komornik może powiększać opłatę egzekucyjną o wartość podatku od towarów i usług, czy w przypadku gdy nie zgadzamy się z podjętymi czynnościami komorniczymi możemy złożyć skargę, w jakim terminie, w jakiej formie.

 

Tag: komornik, koszty postępowania egzekucyjnego, podatek VAT, podatek od towarów i usług a koszty postępowania egzekucyjnego, skarga na czynności komornicze, ustawa o komornikach sądowych, Joanna Regent-Cendrowska, mecenas z Legionowa, Kancelaria Radcy Prawnego Joanna Regent-Cendrowska z siedzibą w Legionowie