W tym artykule postaram się wyjaśnić w prosty sposób, co należy brać pod uwagę w takich postępowaniach, a także dlaczego ważne jest sięgniecie pamięcią do początków małżeństwa. Z mojej obserwacji wynika, że często mylone jest pojęcie rozdzielności małżeńskiej majątkowej z podziałem majtku wspólnego. To pierwsze oznacza końcową datę gromadzenia majątku, której początkiem jest zawarcie związku, a to drugie podział tego, co zostało zgormadzone przez małżonków w okresie od dnia zawarcia związku do dnia ustanowienia rozdzielności małżeńskiej majątkowej.
W tym miejscu zaznaczę, że wraz z wstąpieniem w związek małżeński strony pozostają we wspólności majątkowej albo do czasu ustanowienia rozdzielności majątkowej (sądownie lub notarialnie), albo do dnia uprawomocnienia się wyroku Sądu Okręgowego w sprawie o rozwód. W postępowaniach sądowych strony często zapominają o istocie podziału majątku małżeńskiego, zazwyczaj dzielą to co pozostało z dniem rozwodu – a właściwe powinnam napisać „z dniem ustania małżeńskiej wspólności majątkowej”.
Najczęstszymi składnikami majątku jest samochód i mieszkanie lub dom, nierzadko w kredycie hipotecznym. Małżonkowie rozliczają też nakłady z majątku osobistego na wspólny. Takim nakładem będą np. środki zgromadzone na lokacie przez jedną stronę przed wstąpieniem w związek małżeński, które zostały przeznaczone na budowę domu lub remont mieszkania. W takich przypadkach, jeżeli strona druga będzie kwestionować taki nakład – koniecznym będzie udowodnienie nakładów np. potwierdzeniami zapłaty z konta, lub zeznania świadków. Drugim przykładem nakładów na majątek wspólny będzie np. ponoszony przez drugą stronę ciężar utrzymania kosztów za czynsz. Zdarza się dosyć często, że jedna osoba płaci co miesiąc za czynsz, ubezpieczenie mieszkania , czy też spłaca kredyt hipoteczny, a druga strona nie partycypuje w takich kosztach z różnych powodów (brak chęci, brak środków, złośliwość). Połowę tych kosztów można rozliczyć w postępowaniach o podział majątku wspólnego. Sąd rozliczy takie nakłady, tylko w przypadku gdy taki wniosek o ich rozliczenie zostanie złożony w postępowaniu o podział majątku wspólnego, w przeciwnym wypadku sąd nie ma obowiązku brać pod uwagę kosztów poniesionych przez małżonków.
Powyższy przykład rozliczenia mieszkania lub domu, z autem i nakładami jest klasykiem w postępowaniach sądowych, i niestety w większości przypadków jest to błąd, o czym napisze poniżej. Trzeba pamiętać, że wyniku podziału majątku zakończonego prawomocnie przed sądem nie da się zmienić w innych postępowaniach, i to co zostanie pominięte nie będzie podlegać dodatkowemu podziałowi. Inaczej wygląda sytuacja, w której podział majątku wspólnego został dokonany w formie aktu notarialnego (taką formę wybierają małżonkowie , którzy co do zasady są zgodni z podziałem składników i nie występuje tutaj żadne spór). W przypadku aktu notarialnego, jest możliwość dokonania uzupełniającego podziału majątkowego przed sądem.
Często zapominamy o spadkach i darowiznach, które otrzymywaliśmy podczas trwania małżeństwa. Jeżeli darowizna była przeznaczona tylko na jednego małżonka – to jej wartość podlega rozliczeniu w majątku wspólnym . Natomiast, jeśli któryś z małżonków dokonywał działu spadku, w ramach którego był zobowiązany spłacić drugiego spadkobiercę to środki finansowe przeznaczone na spłatę należy rozliczyć jako nakład z majątku wspólnego na osobisty strony.
Z niezrozumiałych przyczyn spotykam się z twierdzeniami, o absurdzie rozliczenia prawa do lokalu komunalnego. Kiedy pytam, co jest powodem takiego zdania, zawsze otrzymuje taką samą odpowiedź – „bo to nie jest własność moja i byłej żony”. Nic bardziej mylnego, prawa do lokalu komunalnego podlegają rozliczeniu! To prawo wycenia biegły specjalista na zasadzie rynkowych wartości najmu lokalu. A prawo spółdzielcze ? Dlaczego nie ? Przecież był kiedyś wniesiony wkład budowlany, wielokrotnie waloryzowany.
A może jeden z małżonków jest udziałowcem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością ? Jeśli nabył udziały w trakcie trwania ustawowej wspólności małżeńskiej majątkowej to wartość udziałów podlega rozliczeniu. Zdarza się, że jeden z małżonków prowadzi działalność gospodarczą, i posiada pojazd mechaniczny w leasingu – trzeba pamiętać, że podział majątku wspólnego to również rozliczenie renomy firmy, a także rozliczenie praw do leasingu.
Z bardziej przyziemnych przykładów, o których często zapominamy to konta małżonków, lokaty, emerytury, nabyte prawa do lokali służbowych, nabyte prawa do zasiedzenia, czy też możliwość żądania przeniesienia całej własności nieruchomości dla jednej osoby, nawet gdy ziemia należała do drugiego małżonka przed wstąpieniem w związek małżeński, a strony wspólnie zbudowali na gruncie dom.
W postępowaniu o podział majątku wspólnego dokonujemy również rozliczenia składników majątku, które zostały w sposób nieuprawniony zbyte przez drugą stronę. Np. podczas trwania małżeństwa (zazwyczaj gdy toczy się już sprawa o rozwód) druga strona sprzedaje pojazd mechaniczny – kwota uzyskana ze sprzedaży podlega rozliczeniu na zasadzie odszkodowania.
Tych składników majątku wspólnego jest tak naprawdę bardzo dużo, każde małżeństwo to inna historia, inne składniki majątku, i każde małżeństwo wymaga dokładnej weryfikacji majątku, zaczynając od dnia wstąpienia w związek małżeński. Wymieniłam tylko to co mi przyszło do głowy korzystając z chwili wolnego. Podział majątku wspólnego to bardzo indywidualna sprawa, nie można niczego pominąć bo to jest jedyna szansa na dokładne rozliczenie małżeństwa pod względem finansowym. Zawsze przed przystąpieniem do podziału majątku wspólnego zalecam dokładny przegląd finansowej historii stron, a gdy do sprawy dochodzi ustalenie nierównych udziałów stron to analiza rozszerza się do życia etycznego i moralnego stron względem rodziny.
Koszty sądowe podziału majątku są stałe i wynoszą 1000,00 zł, koszty te wzrastają, gdy w sprawie jest powołany np., biegły sądowy w zakresie wyceny nieruchomości. Często słyszę pytania jakie są opłaty za taką wycenę – otóż różne – w granicach od 2000,00 do 4000,00 zł ale to zależy od nieruchomości wielkości wartości, i innych czynników. Sąd pobiera zaliczki na wykonanie takiej opinii, a w postanowieniu końcowym rozlicza pozostałą część opłaty za biegłego. W tych postępowaniach nie mają mocy dowodowej prywatnie wykonane opinii wyceny nieruchomości, nawet jeśli rzeczoznawca jest wpisany na listę biegłych w Sądzie Okręgowym. Jeżeli tylko jest spór co do wartości nieruchomości – to w/w koszt trzeba ponieść. Wyjątek stanowią osoby, które zostały zwolnione od ponoszenia tych kosztów. Koszty podziału majątku w formie aktu notarialnego zależą od wartości majątku i należy skonsultować te kwestie z notariuszem. Możliwy też jest podział sądowy majątku, którego koszt wynosi 200,00 zł – ale tak samo jak przed notariuszem – wymagana jest zgoda stron co do podziału takiego majątku.
Pozostała również kwestia równych i nierównych udziałów w majątku wspólnym, ale ten temat wymaga odrębnego omówienia.
Joanna Regent- Cendrowska
Radca prawny
W razie pytań do artykułu zapraszam do kontaktu:
+48 669 134 666
Dla osób szczególnie ubogich możliwa jest bezpłatna pomoc prawna świadczona w porozumieniu z fundacją Obrony Praw Człowieka
Joanna Regent-Cendrowska, mecenas z Legionowa prowadzi sprawy o podział majątku wspólnego po rozwodzie małżonków. Kancelaria Radcy Prawnego Joanna Regent-Cendrowska z siedzibą w Legionowie została wyróżniona za działanie na rzecz mieszkańców powiatu Legionowskiego. Jak przeprowadzić skuteczny podział majątku wspólnego małżonków, czym różni się rozdzielność majątkowa od podziału majątku wspólnego, jak rozliczyć nakłady na majątek wspólny. Warto wiedzieć, że podziału majątku dokonanego przez sąd nie da się uzupełnić, można to zrobić za to w przypadku podziału u notariusza. Jak rozliczyć prawa do lokalu komunalnego, udziały w spółce z o.o., lokaty, emerytury, prawa do lokali służbowych.
Tag: majątek wspólny małżonków, podział majątku a rozdzielność majątkowa, rozwód, małżeńska wspólność majątkowa, nakłady na majątek wspólny, majątek osobisty, postępowanie o podział majątku wspólnego, Joanna Regent-Cendrowska, mecenas z Legionowa, Kancelaria Radcy Prawnego Joanna Regent-Cendrowska z siedzibą w Legionowie
• Bankowość i finanse
• Postępowania administracyjne i sądowo-administracyjne
• Obsługa prawna przedsiębiorców.